Romanya (Rumence: [ro.mɨˈni.a] Bu ses hakkındaRomânia (yardım·bilgi), Transkripsiyon: Romıniya) Orta, Doğu ve Güneydoğu Avrupa’nın kesişim noktasında bulunan bir ülkedir. Kuzey ve kuzeydoğuda Ukrayna, kuzeydoğuda Moldova, kuzeybatıda Macaristan, güneybatıda Sırbistan, güneyde Bulgaristan ve doğuda Karadeniz ile çevrilidir.[3] Ilıman karasal iklime sahip ülkenin yüz ölçümü 238 bin km², nüfusu yaklaşık 19 milyondur. Romanya Avrupa’nın en büyük 12’inci, Avrupa Birliği’nin en kalabalık 6’ıncı ülkesidir. Nüfusun çoğunluğunu Doğu Ortodoks Kilisesi’ne bağlı ve bir Latin dili olan Rumence konuşan etnik Rumenler oluşturur. Romanya’nın başkenti ve en büyük şehri Bükreş, diğer büyük şehirleri Yaş, Kaloşvar, Temeşvar, Köstence, Krayova, Brașov ve Galaç’tır.
Avrupa’nın en uzun ikinci nehri olan Tuna, Almanya’daki Kara Orman’dan doğar ve güneydoğu yönünde 2857 km. boyunca ilerleyerek Romanya’daki Tuna Deltası’na dökülür. Karpatlar Romanya’yı kuzey-güneybatı ekseninde ikiye böler ve Moldoveanu Zirvesi’nde 2544 m’ye ulaşır.[4]
Romanya 1859’da Boğdan Prensliği ve Eflak Voyvodalığı’nın şahsî birlik altında birleşmesi ile kuruldu. 1866’da resmen Romanya adını alan yeni devlet 1878’de Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını kazandı.[5] I. Dünya Savaşı sırasında önce 1914’te tarafsızlık ilan eden ülke, 1916’dan itibaren İtilaf Devletleri safına geçti. Savaşın ardından Bukovina, Besarabya ve Erdel bölgelerinin tümü ile Banat, Crișana ve Maramureș’in bir bölümü Romanya Krallığı’nın parçası oldu.[6] Romanya, Temmuz-Ağustos 1940’ta Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı ve İkinci Viyana Hediyesi’nin sonucu olarak Besarabya ve Kuzey Bukovina’yı Sovyetler Birliği’ne, Kuzey Erdel’i ise Macaristan’a bırakmak zorunda kaldı. Kasım 1940’ta Romanya Tripartite Paktı’nı imzaladı ve Haziran 1941’de Mihver Devletleri’nin safında II. Dünya Savaşı’na girerek Ağustos 1944’te taraf değiştirene dek Sovyetler Birliği’ne karşı savaştı. Müttefik safına geçen ülke böylece Kuzey Erdel’i geri aldı. Savaş ve Kızıl Ordu işgalinin ardından Romanya bir sosyalist cumhuriyete dönüştü ve Varşova Paktı’na katıldı. 1989’daki Romanya Devrimi’yle ülke demokrasi ve piyasa ekonomisine geçiş sürecine girdi.
Romanya yüksek gelirli bir ekonomiye sahip gelişmekte olan bir ülkedir.[7] İnsan Gelişme Endeksi’nde 53’üncü sıradadır. Nominal GSYİH değerlerine göre dünyanın en büyük 47. ekonomisidir. Ülke 2000’lerin başlarında hızlı bir ekonomik büyüme yaşamış ve ekonomisi büyük ölçüde hizmet sektörüne dayalı hâle gelmiştir. Romanya Dacia ve OMV Petrom şirketleri sayesinde makine ve elektrik enerjisi üreticisi ve net ihracatçısı konumundadır. 1955’ten beri Birleşmiş Milletler, 2004’ten beri NATO[8] ve 2007’den beri Avrupa Birliği[9][10] üyesidir. Ayrıca Uluslararası Frankofoni Örgütü[11], Latin Birliği[12], Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı[13] gibi uluslararası kuruluşlara üyedir.
Etimoloji
Ülke adı olan Romanya, Latince Romanus’tan (Romalı) gelir.
Rumenler adları hakkında şunları söylemiştir; adları Romanus’un (Rumence: Român/Rumân) 16. yüzyılda Erdel, Moldova ve Eflak’ı gezen İtalyan hümanistleri de içine alan bir grup yazar tarafından işaret edilen bir türevidir.
Kaynak: balgoc.org.tr
