15.12.2022 Bulgaristan
Bulgaristan’da Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in, 48. Dönem Halk Meclisi tarafından kabul edilen Seçim Kanunu’nda değişiklik yapan kanun tasarısını veto ederek, bir kez daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderdiği bildirildi.
Cumhurbaşkanı, veto kararıyla ilgili basın mensuplarına yaptığı açıklamada, “Biliyorsunuz, makineli oylama, seçim sürecimizin en büyük kusurlarından biri olan geçersiz oylarla ilgili sorunun üstesinden geldi ve kontrollü bir şekilde oy kullanılmasını önemli ölçüde azaltmaya yardımcı oldu. Bu nedenle, bu yasanın pratikte makineli oylamanın özelliklerini değiştirmesini kabul edemiyorum. Değişikliklere göre, makineli oylama, artık oy pusulasıyla oy kullanmanın bir alternatifi değil, Bulgaristan Merkez Bankası’nın (BNB) matbaasında basılan kağıt oy pusulasıyla oy kullanmak olacak. Siyasi partilerin önlerine farklı şartlar konulmasını ve sadece %4’lük seçim barajını aşanların makine koduna erişmesini kabul edemem” diye kaydetti.
Radev, “Bu yasa aynı zamanda seçmenlerin gizli oy vermesi ilkesine ters düşüyor. Bir seçim sandığında sadece bir seçmenin makineyle veya oy pusulasıyla oy kullandığını düşünelim. Bu hipotez tamamen mümkün ve bu durum, gizli verilen oyların açığa çıkacağı anlamına gelir” diye açıklık getirdi.
Cumhurbaşkanı, yurt dışındaki Bulgaristan vatandaşlarının seçim sürecine katılımının daralmasını ve uzaktan elektronik oylama kavramının yasal barıştan uzaklaştığını da kabul etmiyor.
Kararda belirtilen veto gerekçelerinden Radev’in kağıt oy pusulası ve makine ile karışık oylama ihtimaline katılmadığı anlaşılıyor.
Kararın gerekçe kısmında kabul edilen değişikliklere göre, çoğu sandıkta belirli kriterlere göre kanunen zorunlu olarak uygulanması yerine kağıt oy pusulası veya makine ile oylama arasında seçmek üzere oy kullanma şeklinin seçmenin takdirine bırakıldığı belirtiliyor.
Gerekçe kısmında ayrıca, “Kabul edilen değişiklikler, yalnızca nesnel bir kriter olmaksızın oylama yöntemini kopyalamakla kalmıyor, aynı zamanda kontrollü bir ortamda gerçekleştirilen bir tür elektronik oylama olarak makine oylama özelliğini de değiştiriyor. Bu, seçmenlerin kağıt oy pusulası ve makine ile oylama arasında seçme hakkına sahip olma hedefiyle çelişiyor, çünkü her durumda makine ile verilen oyların sayımı makine tarafından değil, seçim sandık kurulu tarafından sayılarak yapılacak” diye belirtildi.
Radev, Seçim Kanunu’nun önceki düzenlemelerinde yer alan makineli oylamanın Anayasa’ya uygunluk denetiminden geçtiğini ekleyerek, oy hakkının hem evrensel, eşit, doğrudan ve kişisel olarak kullanılması hem de gönüllülük, seçmenin irade beyanının gerçekliği, gizli oy verme ve oy kullanma hakkını kullanması için yasal güvenceler verdiğine dikkat çekiyor.
Kaynak: Kırcaali Haber
