MAKEDONYA
Kuzey Makedonya’da ülke tarihinin altıncı cumhurbaşkanlığı seçimi 21 Nisan’da yapılacak.Tamamı akademisyen üç adayın yarışacağı seçim, ülkenin adının Makedonya’dan Kuzey Makedonya‘ya değiştirilmesinden sonra yapılacak ilk seçim olması itibarıyla da önem taşıyor.Adaylar Stevo Pendarovski, Gordana Silyanovska Davkova ve Blerim Reka’dan biri, 21 Nisan’daki ilk turda kayıtlı seçmenin yüzde 50’sinden fazla oy alamazsa en çok oy alan iki aday 5 Mayıs’ta yapılacak ikinci tur oylamada mücadele edecek.Seçilecek kişi, ülke tarihindeki beşinci cumhurbaşkanı olacak.Kuzey Makedonya’daki seçimde 1,8 milyon kişinin oy kullanabilecek.
Makedonya’nın 8 Eylül 1991’de eski Yugoslavya’dan ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Kiro Gligorov, meclis tarafından cumhurbaşkanı seçildi.Halkın oy kullandığı ilk cumhurbaşkanı seçimi 1994’te yapılırken, Gligorov yeniden bu göreve layık görüldü.Ülkedeki ikinci cumhurbaşkanlığı seçimi 1999’da yapıldı. Bu seçimde Gligorov’un yerini Boris Traykovski aldı.
Eski adıyla Makedonya’da 2004’te yapılan seçimi Branko Crvenkovski, 2009 ve 2014’te yapılan seçimleri ise Gyorge İvanov kazandı.
Mevcut anayasaya göre bir cumhurbaşkanı en fazla iki kez bu göreve seçilebiliyor.
21 Nisan’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışacak adayların üçü de akademisyen.
Mevcut hükümet tarafından desteklenen Pendarovski, Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM), Demokratik Bütünleşme Birliği (BDI), AlternAtivA, Türk Hareket Partisi (THP) ve Türk Demokratik Partisinin (TDP) de aralarında bulunduğu 31 siyasi parti tarafından aday gösterildi.
Ana muhalefetteki İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği (VMRO-DPMNE) öncülüğünde oluşturulan ve aralarında Türk Milli Birlik Hareketinin (TMBH) de bulunduğu ittifakın desteklediği aday ise aynı zamanda seçimin tek kadın adayı olan Gordana Silyanovska Davkova.
Arnavut kökenli aday Blerim Reka’yı ise ülkedeki Arnavut siyasi partilerinden Arnavutlar İçin İttifak ve BESA Hareketi destekliyor.
Adayların öz geçmişleri
Başkent Üsküp’te 1963’te doğan Pendarovski, son 11 yıldır uluslararası güvenlik ve uluslararası ilişkiler alanlarında akademisyenlik yapıyor.
2001-2004’te dönemin Cumhurbaşkanı Traykovski’nin ulusal güvenlik danışmanlığını yapan Pendarovski, 2004-2005’te Devlet Seçim Komisyonuna başkanlık yaptı. 2005-2009’da dönemin Cumhurbaşkanı Crvenkovski’nin dış politika danışmanlığını yapan Pendarovski, SDSM’nin adayı olarak katıldığı 2014’teki cumhurbaşkanlığı seçimini kaybetti.
2016-2017’de milletvekilliği de yapan Pendarovski, Kasım 2017’den beri NATO Ulusal Koordinatörlüğünü yapıyor.
Seçim kampanyasını “Birlikte ileri” sloganıyla yürüten Pendarovski, çok ırklı toplumun değerlerini savunuyor. Pendarovski ayrıca kampanyasında AB ve NATO üyeliklerinin avantajlarına odaklanıyor.
Ohri şehrinde 1955’te doğan seçimin tek kadın adayı Silyanovska Davkova ise 2004’ten beri devlet üniversitesinin hukuk fakültesinde anayasa hukuku ve siyasi sistem dersleri veriyor.
1992-1994’te meclis anayasa komisyonu üyeliği ve devlet bakanlığı yapan Silyanovska Davkova, BM Seçim Uzmanı, Avrupa Konseyi Yerel Yönetim Uzmanlar Grubu Başkan Yardımcısı ve Venedik Komisyonu Üyesi olarak da görev yaptı.
Seçim kampanyasında “Makedonya için adalet-Vatan çağırıyor” ve “Kadın cumhurbaşkanı” sloganlarını kullanan Silyanovska Davkova, cumhurbaşkanlığı makamının daha proaktif olması gerektiğini savunuyor.
Kuzey Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim meselesini çözen Prespa Anlaşması’nın getirdiği çözümün sürdürülemez olduğunu öne süren Silyanovska Davkova, buna rağmen ülkenin yeni ismi Kuzey Makedonya’nın sadece bir realite değil, yasal bir gerçek olduğunu ifade ediyor.
Üsküp’te 1960’ta doğan Reka ise uluslararası hukuk alanında akademisyenlik yapıyor. Bir dönem ülkesinin Brüksel büyükelçiliğini de yürüten Reka, 2006-2010’da ülkesinin AB misyon şefliğini de yaptı.
Özel bir üniversitede dekanlık da yapan Reka, Arnavutların seçilen değil, seçen olduğu ve Arnavut adayın yer almadığı çok etnikli toplumun, tek etnikli topluma sahip bir devlete dönüşme riski içerdiğini savunuyor.
Kampanyasını “Cumhuriyet için Reka” sloganıyla yürüten Reka, bireyin egemenliği yerine hukukun egemenliği konseptiyle destek istiyor.
Anayasaya göre, kazananın ilk turda belirlenmesi için adaylardan birinin kayıtlı seçmenlerin yüzde 50’sinden fazla oy alması gerekiyor. Hiçbir aday bunu başaramazsa, ilk turda en fazla oy alan iki aday ikinci turda yarışıyor.İlgili yasaya göre, ikinci turun geçerli sayılması için katılımın en az yüzde 40 olması gerekiyor.
Ayrıca cumhurbaşkanı adayının 40 yaş üzerinde olması ve son 15 yılda en az 10 yıl ülkede ikamet ediyor olması şartı da aranıyor.
Kuzey Makedonya’da cumhurbaşkanlığı seçimi 5 yılda bir yapılıyor. Bir kişi en fazla iki dönem bu görevi yapabiliyor.
Kaynak : AA
